Barnauppeldi
- Hugmyndir um barnæskuna og barnauppeldi hafa breyst í gegnum tíðina.
- Nú til dags er bernskan tími leiks og lærdóms. Foreldrar vilja eyða tíma með börnum sínum og vita sem mest um hvað fer fram í skóla og frístundalífi barna sinna.
- Samvinna milli heimilis og leikskóla/skóla er mikilvæg.
- Flestir foreldrar vilja líka þekkja vini barna sinna og foreldra þeirra.
- Á Íslandi eiga foreldrar oft í óformlegum samskiptum í gegnum samskiptamiðla í tengslum við vinskap eða frístundastarf barna sinna.
- Börn læra margt utan heimilis og verða fyrir áhrifum af samfélaginu. Mikilvægt er að leyfa börnum að tjá sig um sínar upplifanir, skoðanir og vangaveltur.
- Flestum foreldrum finnst uppeldið stundum taka á.
- Líkamlegar refsingar eru ólöglegar á Íslandi. Hvorki kennarar né foreldrar mega beita börn líkamlegum refsingum.
- Heilsugæslan og félagsþjónustur sveitarfélaga bjóða upp á góð námskeið fyrir foreldra um uppeldi sem virkar og leiðir til að laða fram jákvæða hæfni. Dæmi: www.heilsugaeslan.is/serthjonusta/namskeid/uppeldi-sem-virkar
- Í uppeldi er gott að hafa rútínu og fáar en skýrar reglur um hvað má og má ekki – og fylgja þeim. Til að styrkja jákvæða hegðun er nauðsynlegt að taka eftir henni og hrósa börnum þegar vel gengur.
- ADHD (athyglisbrestur og ofvirkni) er dæmi um röskun sem getur valdið vanlíðan og erfiðleikum hjá börnum bæði í einkalífi og skóla og hægt er að fá hjálp með. www.adhd.is
- Síðan www.heilsuvera.is er opinber síða með ógrynni af gagnlegum upplýsingum og fræðsluefni um líkamlega og andlega heilsu og þroska fyrir öll æviskeið.
- Einnig er hægt að leita ráða hjá fagfólki eða vinum, lesa greinar eða bækur, hlusta á fyrirlestra, sækja námskeið eða finna (áreiðanlegar) upplýsingar á netinu.
Unglingar
- Unglingsárin frá 13-18 ára reyna oft á bæði unglingana og foreldra þeirra.
- Sjálfsmyndin er í mótun og ungt fólk er áhrifagjarnt.
- Rannsóknir sýna að áhrifaríkasta forvörnin gegn áfengis- og vímuefnanotkun ungs fólks er jákvæð samvera með foreldrum og skipulagt íþrótta- og frístundastarf.
- Það er mikilvægt að taka eftir breytingum á hegðun ungmenna og leita strax aðstoðar, t.d. hjá skóla, heilsugæslu, sálfræðingi eða viðurkenndum samtökum ef þörf er á.
Síma- og skjánotkun barna og unglinga
- Börn í dag alast upp í umhverfi sem er hlaðið tækjum og tækninýjungum. Með skynsamri umgengni við þessi tæki geta þau verið hluti af góðu uppeldi.
- Fyrstu kynni barna af snjalltækjum ættu alltaf að fara fram undir handleiðslu fullorðinna og skjátími barna er á ábyrgð foreldra.
- Of mikill skjátími getur haft neikvæð áhrif þegar hann kemur í stað jákvæðrar virkni, svo sem félagslegra samskipta, hreyfingar, nægilegs svefns og heilbrigðs lífernis. Sjá leiðbeiningar um skjátíma út frá aldri barna.
www.heilsuvera.is/efnisflokkar/throskaferlid/uppeldi-barna/skjarinn-og-bornin
Útivistartími barna og unglinga
- Reglur eru um útivistartíma barna og ungmenna:
- Börn yngri en 13 ára eiga ekki að vera úti á almannafæri eftir klukkan 20.00
- Unglingar á aldrinum 13-16 ára skulu ekki vera á almannafæri eftir klukkan 22.00, nema þeir séu að fara beint heim eftir viðurkennda skóla-, íþrótta- eða æskulýðssamkomu.
- Á tímabilinu frá 1. maí til 1. september lengist útivistartíminn um tvær klukkustundir fyrir báða hópa (til kl. 22.00 og miðnættis).
- Foreldrar hafa rétt á að hafa útivistartíma barna sinna styttri. www.samanhopurinn.is
Frelsi barna og unglinga
- Mörgum sem flytja til Íslands finnst frelsi barna og unglinga á Íslandi mikið.
- Börn og unglingar eru oft úti að leika sér eftirlitslaus og á sumrin eru þau stundum úti fram á kvöld.
- Samfélagið á Íslandi er almennt talið mjög öruggt og vegna fámennis hafa börn getað farið meira einsömul eða með vinum um nærumhverfi sitt en í mörgum öðrum löndum.
- Ávallt skal þó miða við aldur og þroska barna til að vera ein úti og tryggja öryggi þeirra.
- Mikilvægt er fyrir öll börn að hafa ramma, t.d. ákveðinn tíma sem þau eiga að koma heim, tíma fyrir heimanám, matartíma og háttatíma.
Þátttaka í frístundastarfi skiptir máli
- Að taka þátt í frístundastarfi, t.d. íþróttum hjálpar börnum og unglingum á margan hátt, m.a. með:
- Að eignast vini.
- Að læra og æfa sig í íslensku.
- Að eignast sameiginlega reynslu með skólafélögum sínum.
- Að öðlast nýja færni.
- Rauði krossinn og fleiri samtök veita styrki fyrir frístundastarfi flóttabarna og/eða efnalítilla fjölskyldna. Einnig er hægt að fá leiðsögu- og tungumálavin í gegnum R.k. https://www.raudikrossinn.is/verkefni/innanlandsverkefni/flottafolk-og-innflytjendur/flottafolk-og-innflytjendur/to-do/
- Það er mikilvægt að finna að maður tilheyri samfélaginu sem maður býr í. Það gerist til dæmis með því að taka þátt í sömu hlutum og aðrir og sitja þar við sama borð og þeir.
- Í íþróttum eða ýmsu frístundastarfi reynir ekki eins mikið á íslenskukunnáttu og í skólanum svo börn og unglingar hafa tækifæri til að blómstra frá upphafi búsetu sinnar á Íslandi með þátttöku í slíku starfi.