Eldra fólk

Aldraðir á Íslandi fá ellilífeyri frá ríkinu og oft greiðslur frá lífeyrissjóði. Upphæðin fer eftir dvalartíma á landinu og fyrri tekjum.
Flestir aldraðir búa á heimilum sínum eins lengi og þeir geta (eða alla ævi).
Margir fá aðstoð frá sínu sveitarfélagi (t.d. heimilisþrif, mat í hádeginu, lyfjaskömmtun eða aðstoð við böðun) eða nýta sér frístundastarf fyrir eldri borgara.
Fólk borgar fyrir þetta að hluta sjálft.
Hjúkrunarheimili eru fyrir aldrað fólk sem getur ekki búið lengur heima hjá sér. Aldraðir greiða að hluta fyrir dvöl á hjúkrunarheimili.
Á hjúkrunarheimilum er sólarhringsumönnun. Þar starfa m.a. starfsmenn í umönnun, sjúkraliðar, hjúkrunarfræðingar og læknar.
Sértæk heilsutengd vandamál fylgja oft hækkandi aldri, til að mynda:
- Kvíði og þunglyndi vegna verri heilsu og/eða einangrunar og einmanaleika.
- Minni matarlyst. Vannæring og veikara ónæmiskerfi getur fylgt í kjölfarið.
- Minnisglöp og heilabilun af ýmsum toga er einnig algeng meðal eldra fólks.

Kvef

Kvef er mjög algeng pest á Íslandi yfir vetrarmánuðina.
Nefrennsli, hiti, hósti og hálsbólga geta fylgt kvefi.
Á Íslandi eru ekki gefin sýklalyf við fyrstu kvefeinkennum.
Mælt er með að halda sig heima, hvíla sig og taka væg verkjalyf og hóstastillandi lyf eftir þörfum (sem fást án lyfseðils í apótekum).
Það þarf ekki að óttast kvef - það lagast yfirleitt á 1-2 vikum.
Að sjálfsögðu skal leita til heilsugæslu ef kvef eða önnur veikindi lagast ekki á stuttum tíma.

Geðheilsa

Andleg veikindi og tilfinningaleg vandamál geta komið upp hjá öllum á lífsleiðinni. Þetta getur tengst erfiðum aðstæðum í samskiptum eða í lífinu.
Langvinnt álag og óöryggi getur valdið streitu (jafnvel áfallastreitu) og komið í kjölfar áfalla eins og veikinda, slyss, dauða eða reynslu af stríðsátökum og flótta.
Skammdegisþunglyndi upplifa sumir sem búa á Íslandi þegar dimmasti tími ársins er á landinu yfir háveturinn.
Á Íslandi er almennur skilningur á slíkum veikindum og talið sjálfsagt að fólk leiti sér lækninga og meðferðar við þeim.
Flestir sem flytja til annars lands upplifa ákveðið sálrænt ferli tengt breytingunum. Í upphafi finnur fólk fyrir bjartsýni og feginleika í nýja landinu. Eftir dálítinn tíma finna margir fyrir þunglyndi og neikvæðum hugsunum. Hjá flestum kemst þó smám saman á jafnvægi á líðan.
Stundum kemur andleg vanlíðan og kvíði fram sem líkamleg einkenni eins og höfuð- og magaverkir eða svefnleysi.
Mikilvægt er að horfa á heildarmyndina þegar leitað er ástæðu verkja og vanlíðunar.
Gott er að temja sér að vera óhrædd/ur við að segja frá líðan sinni og reynslu og spyrja heilbrigðisstarfsfólk og meðferðaraðila út í mögulegar ástæður fyrir vanlíðan og verkjum.
Heilsugæslan er fyrsti viðkomustaður vegna geðræns vanda. Heimilislæknar geta ávísað þunglyndis- og kvíðalyfjum og sent beiðni á geðlækna ef þurfa þykir. Sálfræðingar starfa einnig innan heilsugæslu.
Geðteymi eru starfandi bæði á heilsugæslustöðvum og sumum þjónustumiðstöðvum. Þar er veitt aðstoð og stuðningur á ýmsan hátt.
Bráðamóttaka geðsviðs Landspítala er á fyrstu hæð í geðdeildarbyggingu á Hringbraut. Opið er virka daga frá kl. 12:00 til 19:00 og 13:00 til 17:00 um helgar og á helgidögum.
Einnig er hægt að leita til bráðamóttöku Landspítala í Fossvogi.

Fíknisjúkdómar

Tóbak er helsta orsök krabbameins og fleiri sjúkdóma sem koma mætti í veg fyrir.
Reykingar eru hættulegasta form tóbaksnotkunar og deyr allt að helmingur þeirra sem hafa reykt lengi vegna þeirra.
Munn- og neftóbak er einnig heilsuspillandi.
Aðstoð við að hætta að reykja eða nota tóbak er í boði, t.d. með ráðgjöf, námskeiði eða lyfjum. Sjá vörur í apótekum (t.d. nikótíntyggjó, nikótínplástra og nikótínúða).
Börnum yngri en 18 ára er óheimilt að kaupa og nota tóbaksvörur.
Of mikil áfengisneysla getur verið vandamál. Fólk reynir oft að fela neysluna og að hætta sjálft en gengur illa.
Áfengisfíkn er sjúkdómur sem hægt er að fá meðferð við.
Afeitrun og meðferð við áfengis- og eiturlyfjafíkn fer fram á sjúkrahúsinu Vogi sem er rekið af SÁÁ. www.saa.is
Langtímameðferðir fyrir bæði konur og karla eru einnig í boði í framhaldi af dvöl á Vogi.
AA samtökin hafa reynst mörgum vel til að ná og viðhalda bata frá áfengis- og vímuefnafíkn. www.aa.is
Lágmarksaldur til að kaupa áfengi er 20 ár.
Mikilli áfengis- og vímuefnaneyslu fylgja erfiðleikar og vanlíðan. Bæði hjá þeim sem neyta áfengis/vímuefna en ekki síður hjá fjölskyldu viðkomandi.
Kvíði, hræðsla, einangrun, rifrildi og ofbeldi einkenna þá oft heimilislífið.
Það telst til vanrækslu gagnvart barni ef það býr við öskur og háreysti á heimili sínu vegna áfengisneyslu foreldra/forráðamanna.
Fleiri tegundir af samtökum starfa á Íslandi sem hafa að markmiði að hjálpa fólki að ná og viðhalda bata í tengslum við ýmis konar vanda (t.d. matarfíkn, spilafíkn, meðvirkni, aðstandendur áfengisfíkla)

Eldra fólk​

Eldra fólk